İki ülke liderinin doksan günlük ateşkes kararının ardından dünya piyasalarını etkileyecek önemli gelişmeler yaşanıyor
Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasındaki arasında karşılıklı sert siyasi söylemler, sanayi casusluğu ithamları ve çelik, alüminyum gibi sektörlerdeki tarife artışlarıyla başlayan ticaret savaşları, küresel ekonominin önde gelen tüm aktörlerini endişeye sevk etti. Washington, 1 Ocak'tan itibaren, 200 milyar değerindeki Çin malı ürün için yüzde 10 olan gümrük vergisini yüzde 25'e çıkarmayı kararlaştırmıştı. Son yıllarda dünya ekonomisinin başlıca imalat sanayi üssü haline gelen Çin ile en önemli tüketim pazarı ve finans ile yüksek teknoloji merkezi olan ABD arasında giderek yükselen tansiyon, küresel ekonomide kaygı yarattı.
Doksan günlük ateşkes
30 Kasım - 1 Aralık tarihleri arasında Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te düzenlenen G20 Zirvesi’nde gerçekleşen ABD Başkanı Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping görüşmesinin ardından, iki ülke yönetimlerinin ticaret tarifelerinde üç ay (doksan gün) süreyle yeni bir artış yapılmayacağı hususunda ortak bir açıklama yapmaları küresel finansalda büyük coşkuyla karşılandı.
Beyaz Saray, iki ülkenin 90 gün boyunca bir anlaşmaya varabilmek amacıyla yeni ticaret müzakerelerinde bulunacağı ve bu süre içinde de karşılıklı olarak herhangi bir yeni gümrük vergisi getirmeyeceğini açıkladı. Ancak iki ülkenin 3 aylık müzakere sürecinin sonunda bir anlaşma sağlayamaması durumunda, yüzde 10'luk tarifenin yüzde 25'e yükseltileceği belirtildi. Daha sonra Çin Dışişleri Bakanlığı da, yaptığı bir açıklamada, her iki ülkenin ekonomik ve ticari ekiplerinin “temasları ve istişareleri yoğunlaştırdı” bilgisini verdi.
HUAWEI vakası
İki lider arasındaki anlaşmaya rağmen, Çin teknoloji devi Huawei'nin tepe yöneticisinin Kanada'da gözaltına alınmasının müzakerelere yansıması ve ticaret savaşlarının kızışması ihtimali küresel piyasalardaki kaygıyı arttırdı.
Çin Dışişleri Bakanlığı 'yakalama kararını protesto ettiklerini' bildirmek için ABD Büyükelçisini bakanlığa çağırmıştı.
ABD’nin Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer 'in yanı sıra bazı ticari danışmanlar da Huawei vakasının yasal bir konu olduğunu ve Çin ile yürütülen görüşmeleri gölgelemeyeceğini savunuyor.
ÇİN, İran doğalgaz sahasındaki yatırımlarını askıya aldı
Bir sonraki gelişme ise Çin Ulusal Petrol Şirketi’nin (CNPC), İran'daki Güney Pars doğalgaz sahasındaki yatırımlarını askıya alması oldu. Üç Çinli kamu petrol şirketi yöneticisinin verdiği bilgiye göre, ABD'nin baskısı üzerine ve Beijing ile Washington'un yürüttüğü ticaret müzakereleri sırasında iki ülke arasındaki gerilimi artırmamak amacıyla yatırımlar durduruldu. CNPC'nin küresel stratejisi hakkında bilgi sahibi bir kaynak, "Çin ABD ile ilişkisini her şeyden daha önemli görüyor. CNPC bir devlet şirketi olarak ABD ile ticaret müzakereleri yürütüldüğü sırada iki ülke arasında gereksiz bir gerilim yaratmamaya çalışacaktır" dedi.
İstişareler yoğunlaşıyor
13 Aralık Perşembe günü, Çin ticaret bakanlığı sözcüsü ABD ticari heyetinin yapacağı herhangi bir ziyareti memnuniyetle karşılayacaklarını belirtti ve Çin Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada, her iki ülkenin ekonomik ve ticari ekiplerinin "temasları ve istişareleri yoğunlaştırdığını" söyledi.
Çin yeniden soya fasulyesi satın alıyor
Yine aynı gün, Çin Ticaret Bakanlığı, Çin ve ABD’nin; enerji, otomobil, tarım ürünleri gibi farklı sektörlerde yeni ticari anlaşmalar yaptığını açıklamasının ardından ABD Başkanı Donald Trump Reuters’a verdiği röportajda, Çin’in yeniden ABD’den yüksek miktarlarda soya fasulyesi satın almaya başladığını duyurdu.
Çin, ABD araçlarına ek vergileri kaldırdı
Bir büyük gelişme de otomobil piyasalarında yaşandı. 14 Aralık Cuma günü, Çin hükümeti, 1 Ocak 2019’dan itibaren, ABD’den ithal edilen araç ve araç parçalarına getirilen ek tarifeleri kaldıracağını duyurdu. Bu gelişme, iki ülke liderinin artmakta olan ticaret gerilimine bir çözüm bulmak amacıyla duyurdukları doksan günlük ateşkes kararının somut bir göstergesi oldu.
Çin Maliye Bakanlığı aynı zamanda, iki ülke ilişkilerinin ivme kazanmasını ve tüm ek tarifelerin karşılıklı olarak kaldırılmasını ümit ettiklerini açıkladı.
Ticaret savaşı nasıl bitecek?
Tüm bu gelişmelere karşın, CBCE’nin haberine göre, ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs ekonomistleri, ABD ve Çin’in belirlenen doksan günlük süre zarfında bir ticari uzlaşmaya varamayacağı görüşündeler. Goldman ekonomistleri, 1.13 milyon tona varan soya fasulyesi alımı ve otomobil vergilerinin kaldırılması gelişmelerine karşın, iki tarafın da belirlenen son gün olan 1 Mart’tan önce somut ilerlemeler kaydetmesi gerektiğini vurguladı.
Goldman ekonomistleri, ABD’deki Çin malları ithalatının yıllık ortalamanın 5 milyar dolar altında olduğunu ve Çin’e olan ihracatın da ortalamanın yaklaşık 15 milyar dolar altında seyrettiğini kaydediyor.
Kaynak: AA, AFP, Reuters, Euronews, AP
